Web Sitesi Ölçümleme (Web Analytics) Araçları

Ölçümleyebilme'nin elektronik ticaretin gelişimine yaptığı katkı şüphesiz ki çok büyük. Ziyaretçilerin (müşteriler) sitede ne yaptığını takip edebilmenin yanı sıra kullanılan iletişim kanallarının (reklam mecraları) da performansının karşılaştırılabiliyor olması, e-ticaret firmalarının klasik perakendecilere göre verimlilik açısından doğal bir avantajı olmasını sağlıyor. Bu yazıda, dünyada şu anda kullanılan site ölçümleme araçlarından bahsediyor olacağım.

Web sitesi ölçümleme (Web Analytics) araçları olarak isimlendirilen yazılımları temelde ikiye ayırabiliriz. Bir tarafta sitenin server’larına kurulup buradaki verileri ölçümleyen (server based) araçlar bulunurken diğer tarafta ise site yazılımı içine eklenen ve kullanıcıların Internet tarayıcı verilerini ölçümleyen (cookie based) araçlar yer alıyor.


Google’ın Analytics ile ölçümlemeyi ücretsiz hale getirmesi sonrasında yaygınlaşan çerez bazlı (cookie based) araçlar özellikle Internet reklamcılığı konusunda faaliyette bulunan firmalar tarafından destekleniyor. Şu anda 2 adet ücretsiz site ölçümleme aracı bulunuyor. Internet sitesi bulunan tüm kişilerin bildiği Google Analytics ürününü kullanmak için hiçbir ön koşul bulunmuyor. Dileyen her kişi veya kurum sitesini bu araç ile ölçümleyip raporlayabiliyor. Diğer ücretsiz ölçümleme aracı olan ise Yahoo! Web Analytics‘i kullanabilmek için ise ya Yahoo! Small Business merchant üyes veya Yahoo reklamvereni olmak gerekiyor. Kısacası bunları Türkiye’den yapamadığınız için Yahoo’nun aracı kullanılamıyor. Bu iki araç dışında bir de yaklaşık bir ay öncesine kadar faaliyette olan fakat artık destek verilmeyeceği duyurulan Microsoft’un adCenter Analytics isimli ölçümleme aracı bulunuyordu.

Server bazlı (server based) site ölçümleme araçlarına gelince; temelde dünya çapında kullanım oranları yüksek birkaç adet üründen söz edebiliriz. Omniture, WebTrends, Coremetrics, ClickTracks ve Urchin çözüm ortakları tarafından sistem entegrasyonları yapılan ve kişiselleştirilebilir uygulama yapıları olan ürünlerdir. Bunun yanında raporlama ve diğer teknik konularda sürekli bir destek hizmetine ihtiyaç duyulduğunun ve daha da önemlisi bu grupta yer alan ürünlerin ücretli olduklarının da altını çizmek gerekiyor.

Amazon ve eBay’in Gelirleri

Geçenlerde Business Insider sitesinde çok ilginç bir grafik yayınlandı. Aşağıda görebileceğiniz bu grafikte ABD’deki perakende sektörünün 2003 yılından beri offline ve online satış hacmindeki değişiklik ile Amazon’un Kuzey Amerika’daki satış hacmi karşılaştırılmış.



Yukarıdaki tabloya göre eticaret (son dönemi saymazsak) ve onun ABD’deki amiral gemisi Amazon güçlü bir büyüme trendi yakalamış. Cirosal olarak büyüklükleri de şu şekilde: Amazon’un 2009 ilk çeyreğindeki toplam cirosu 4,9 milyar dolar iken eBay’in ilk çeyrek cirosu 2,2 milyar dolar olarak gerçekleşmişti. Burada altını çizmemiz gereken önemli bir nokta da Amazon’un 2009 birinci çeyrek gelirlerinin 2008 yılı son çeyreğine göre sert bir düşüş yaşamış olmasına rağmen eBay’in gelirlerinin artmış olması. Sanırım bu durum, ekonomik kriz ile birlikte özellikle ikinci el ürünlere yönelen tüketicilerin dünyayı ne kadar değiştirdiğinin de bir diğer kanıtı; dünya perakende tüketicileri eBay gibi ikinci el ürün satan eticaret sitelerine yönelmiş durumda. Bu rakamların içinden çıkarabileceğimiz bir diğer sonuç da ABD’deki tüketicilerin hala yeni ürünlere olan tüketim tercihlerindeki artış. Dünyadaki genel trendin aksine ABD’deki tüketiciler hala ikinci el ürünler ile yeteri kadar ilgili değil..

Peki Amazon ve eBay’in Uluslararası Gelirleri Ne Durumda?

Dünya’nın eticaret denildiğinde akla gelen ilk iki firması / markası olan olan Amazon ve eBay’in uluslararası gelirlerine baktığımızda bu iki önemli ABD kökenli firmanın organizasyonlarını ne kadar fazla geliştirdiğini görebiliriz. Amazon’un 2008 yılı toplam gelirlerinin %53’ü ABD içerisinden elde edilirken eBay’in 2008 yılı cirosunun yalnızca %46’sı ABD’den elde edilmişti. Tabi bunda büyük pay 24’ün üzerinde ülkede ve yerel domain’de faaliyet gösteren eBay’e karşı Amazon’un henüz sadece 7 ülkede yerel domain’de faaliyet göstermesi.

Internet’te En Çok Ürün Satılan Kategori Hangisi?

İnternet ile birlikte neredeyse yapısını değiştiren seyahat sektörünü bir kenara bırakırsak Internet alışverişi denince akla hemen teknoloji ürünleri geliyor. Bilgisayar ve cep telefonu gibi sürekli yeni modelleri pazara çıkan kategorilerdeki ürünler hakkında en geçerli bilgileri ve bu yeni ürünlerin fiyatları konusundaki en verimli araştırmayı yapabileceğimiz alan şüphesiz Internet. Peki bu kategoriler hakikaten Internet alışverişinin en büyük kısmını mı oluşturuyor?

Yabancı yatırımcıların son dönemde özellikle tekstil ile ilgili e-ticaret siteleri ile Türkiye pazarına girmesi eminim birçok kişiyi şaşırttı. GittiGidiyor ve diğer bir çok sitede önemli satış hacimlerine ulaşsa da kıyafet, aksesuar gibi herkesin üzerinde denemesi gereken ürünleri içeren böyle bir kategorinin sizce potansiyeli ne olabilir?

Bugünkü yazımı 2007 yılında yayınlanan bir değerlendirme üzerine kuruyor olacağım. Shop.org ve Forrester Research tarafından hazırlanan “Online Perakendeciliğin Durumu 2007” Raporu’nun en vurucu yanı, 2006 yılı içinde ABD’deki tüketicilerin İnternet alışverişlerinde bilgisayarlara harcadıklarından daha çok parayı kıyafetler için harcadıklarının ortaya çıkması idi. Bir başka ifade ile kıyafet kategorisindeki toplam satışlar, ilk kez elektroniği geçmiş oldu.

eMarketer verilerine göre 2006 yılında 18,3 milyar dolar olan kıyafet, aksesuar ve ayakkabı kategorisi Online ticaret hacmi 2008 yılında da 26,6 milyar dolara erişti. Yine aynı araştırma firması tarafından 2009 yılı başında hazırlanan Online Perakende Endustrisi raporunda Internet üzerinden satışların 2008 yılında ABD toplam perakende sektörünün yaklaşık %12’sine ulaştığı belirtiliyor.

Peki kıyafet kategorisindeki bu alışveriş hacmi yüksekliğinin kaynağı ne?

eMarketer’in 2008 yılında yayınladığı raporda aşağı yukarı her 10 ABD gencinden 6’sının Internet üzerinden bir alışveriş yaptığı belirtiliyor. Ve “artık” tahmin edebileceğiniz gibi en çok alışveriş yapılan kategorinin %46 ile Kıyafet, Ayakkabı ve Aksesuar olduğu ortaya çıkmış. Kısacası, gençlerin Internet alışverişi tercihlerini Kıyafet, Ayakkabı ve Aksesuar ürünlerinden yana kullanıyor olması belki de bu kategorinin ABD’deki Internet ticaretinden aldığı payın her geçen gün yükselişinin de açık bir kanıtı !