eTohum Kampı’ndan En Güncel Türkiye E-Ticaret Sektörü Verileri

2011 yılı eTohum Kampı’nın tamamında bulunamasam da Garanti Bankası ve PayPal’ın sunum yaptığı günde İnternet konusundaki bu önemli etkinliğe uğradım. Konuşmalardan not ettiğim, sizlerin de ilgisini çekeceğini düşündüğüm sektörel verileri paylaşmak istedim.

Altan Taşkıran, Garanti Bankası

- 2011 yılı itibariyle milisaniyede 1.000 işleme yanıt verebilecek bir teknik alt yapımız mevcut.
- Toplam POS üyemiz 400 bin adet, bunların 13 bini sanal POS kullanıyor.
- E-ticaret ciromuz toplam ticaret hacminin %8-10’unu oluşturuyor. Bu hacmin içerisinde yalnızca son kullanıcı ile yapılan sanal ticaret (B2C, C2C) bulunmuyor. Son tüketici ile yapılan ticaretin üç büyük sektörü e-perakende, seyahat ve sigortacılık.
- Türkiye, %47 İnternet kullanım penetrasyonu ile toplam İnternet kullanıcısı nüfusunda dünyadaki 13. büyük ülke.
- Türkiye’deki sanal işlem hacmi 2010 yılı sonu itibariyle 15.2 milyar TL. Bunun %70’i doğrudan son tüketici ile yapılan (B2C, C2C) ticari işlemlerden gelirken, %30’u kurum içi (B2B) oluşuyor. Bu hacmin %85’i sadece 200 firma tarafından yapılıyor.
- Türkiye’de toplam sanal POS işlem adeti, aylık 10.7 milyon seviyelerinde. Bu pazarda Garanti Sanal POS’un payı %40 düzeyinde.
- E-ticaret işlem hacminde gün içerisinde en yoğun zaman dilimi saat 14:00-16:00 arası.
- Garanti Bankası’nda 28 kişilik bir chargeback (ters ibraz) ekibi bulunuyor.
- Bizdeki fraud (sahtecilik) oranları, fiziksel POS’lar için %2, sanal POS’lar için %10 düzeyinde.
- Garanti Bankası’ndaki 8 milyon kredi kartı sahibinin 1 milyon adedi İnternet’ten alışveriş yapıyor.
- Garanti Sanal POS kullanıcısı firmaların sektörel olarak toplam işlem haciminde büyük orana sahip olanlarının payları aşağıdaki gibi:
%29 doğrudan pazarlama
%15 sigorta (yoğun olarak B2B)
%12 havayolu
%8 elektronik eşya
%8 seyahat
%8 telekom

Kıvanç Onan, PayPal

- 24 ayrı para biriminde 94 milyon aktif kullanıcı ve 9 milyon üye işyerinde kullanılıyoruz.
- 57 finansal ağ (visa, mastercard) ve 15 bin yerel banka ile işbirliği içindeyiz.
- 94 milyar USD’lik dünya e-ticaret cirosunun %18’i PayPal üzerinden geçiyor.
- 2010 yılında dünyadaki dijital ürün ticaretinin toplam hacmi, 20 milyar USD dolayında gerçekleşti. Bunun 3.4 milyar USD’sinde PayPal kullanıldı.
- PayPal’ın yeni Türkçe sitesi açıldı.
- Türk Lirası (TL) da artık işlemlerde para birimi olarak kullanılabiliyor.

Webrazzi Gündem Etkinliği’nden Türkiye İnternet Pazarına Dair Önemli Çıkarımlar ve Güncel Veriler

Webrazzi Gündem İnternet Pazarı ve Fırsatları Etkinliği’ne katılamayanlar için konuşmaların tümünde değinilen ortak konuları ve açıklanan verileri paylaşmak istedim.

- 2011 yılı itibariyle Türkiye’de e-perakende sektöründe müşteri adeti 6 milyon seviyelerine ulaştı. Toplam pazar büyüklüğü de 1 milyar USD civarında.
- Artık dünyada kabul gören trend; yeni fikirler bulmak değil, farklı ülkelerde denenip başarılı olmuş garanti fikirleri / projeleri uygulamak. Hatta artık yatırımcılar, belli bir olgunluğa (ciroya) ulaşmış girişimlere destek vermeyi tercih ediyor.
- Google, Facebook gibi büyük İnternet şirketlerinin gelirleri, işletmelere teknoloji / hizmet sunan reklam modelleri üzerine kurulmuş durumda. İnternet’teki diğer gelir modelleri hala büyük şirketler yaratamıyor.
- Grup alışveriş modeline müşteri sadakatinin az olması ve giriş bariyerinin düşük olması gibi nedenlerle tüm yatırımcılar tarafından önem verilmiyor.
- Bebek jenerasyo olarak düşünebileceğimiz yeni İnternet kullanıcı kitlesi, dijital cihazlarla dokunma özelliğine sahip arayüzleri ile tanışıyor. Her cihaza dokunarak hükmetmek isteyecek bu kitle nedeniyle, 10-15 yıl sonra dijital cihazlarda tuşların / klavyelerin kullanımının ortadan kalkabileceği bir dünya hayal değil.
- Yatırımcılar, girişimciler için direk finansman kaynağı olmaktan daha fazla öneme sahip. Buradaki gerçek katma değer, projelerdeki süreçler ve organizasyon yapısı hakkında verilecek danışmanlığın ötesinde yeni girişim şirketlerine borçlanma kredibilitesinin sağlanması.
- 2010 yılında Türkiye’de e-ticaret alanındaki en önemli değişim kadınların Online alışveriş eko-sistemine dahil olması. Bunun yanında önceden tüketicileri sitede daha fazla tutmaya yönelik Online satış stratejisi, yeni modeller ile ürünlerin filtre edilerek sunulduğu, satınalma süreci çok kısaltılmış bir alışveriş tecrübesine dönüştü.

Nevzat Aydın, Yemeksepeti
* 2003 yılında 'elitçek' diye bir indirim / fırsat modeli sunduk ama o zaman tutmamıştı.
* 2010 yılı sonu itibariyle siparişlerin %77’si İstanbul’dan geliyor; çağrı merkezimizde 58 kişi çalışıyor; günde 30 bin tekil işlem yapılıyor.
* 2011 yılı sonu itibariyle Türkiye’de 50 şehirde, 6 bin restorana ulaşarak yıllık %50 cirosal artış oranımızı korumuş olmayı hedefliyoruz.

Serkan Borançılı & Burak Divanlıoğlu, Gittigidiyor
* Gittigidiyor’da yaklaşık 160 kişi, yeni projemiz Markapon’da ise 25 kişi çalışıyor.
* 2010 yılında 2009 yılındaki büyümemizi ikiye katladık, %50’nin üzerinde büyüdük.
* Markapon, bu ay (şubat 2011) 1 trilyon TL ciroya ulaşacak.

Vatan Bilgisayar'ın Yönetim Stratejileri

Son yıllarda tüketici elektroniği konusunda Türkiye pazarına giren dünya markaları ile mücadelesini başarıyla sürdüren perakendecilerden biri olan Vatan Bilgisayar’ın kurucusu ve sahibi Hasan Vatan, tecrübelerini bir kitapta toplamış. Kitapta rakamlara çok fazla yer verilmese de bu çalışmanın, perakende sektöründe hissettiğimiz sektörel içerik eksikliği konusunda atılmış önemli adımlardan biri olduğunu düşünüyorum. Hasan Vatan kitapta yapılan ortaklıklardan (özellikle bankalar ile) pazarlama kampanyalarına, çalışanların yönetiminden girişimcilik fikirlerine kadar birçok konuda yaşanan hikayeleri ilk ağızdan paylaşmış. İnternet üzerindeki satışın ve iletişimin gitgide önemli hale geldiğinden de bahsetmiş. Bu nedenle e-ticaret konusunda ciddi bir aşama kaydetmek için 2009 yılında önemli sektör profesyonellerinden Kaan Dönmez’i işin başına getirdiklerinin altını çizmiş.

1983 yılında Elmadağ’da oto yedek parça deposundan dönüştürülen bir dükkanda açılan ilk Vatan Bilgisayar mağazasından, 2001 yılında Topkapı’da atıl durumda bulunan bir binanın Vatan Hiperstore’a dönüştürülmesine ve 2009 yılındaki yenilenen stratejiler gereği Vatan notebook mağazalarının açılma hikayesine kadar birçok konuya değinirken de öğrendiklerini kısa mesajlar halinde paylaşmış. Perakende sektöründe çalışan profesyoneller için ilginç olabilecek bu çıkarımların bir kısmını aşağıda paylaşıyorum:

• Tedarikçilerim zaten duvar ve çatı reklamlarına yüklüce paralar ödüyorlar. Bunu herhangi bir binanın cephesinde değil, benim mağazamın duvarında kullanırlarsa, hem maliyet değişmez, hem satışlar artar hem de benim kiram bedavaya gelir.

• Tedarikçi tarafından parası ödenmiş reklam yerlerimiz var. Bankalar da reklama ve ciroya ihtiyaç duyuyor. Peşin fiyatına taksit kampanyası bunun sonucunda doğdu.

• Ürünler tedarikçilerimin deposunda bekleyeceğine, bir kısmı benim mağaza raflarımda beklerse satış şansı artar. Bu da benim stok maliyetimi sıfırlar.

• Markaların kendi ürünlerini öne çıkarmaya ihtiyaçları var. O halde kendi ürünlerinin tanıtımını yapmak için personel vermeliler. Bu da çalışan maliyetimi aşağıya çeker.

• Televizyon kanallarının teknoloji programına ihtiyacı var. Bizde de mekan, ürün ve ürün bilgisi mevcut. Birleştirdik ve mağazamızın tanıtımını yaptık.

• İnsanlar her ay bir yerlere kartla veya nakit olarak ödeme yapıyorlar. Bunu bizim söylediğimiz kartla yapsınlar, kartın pazar payı artsın, insanlar da bedava ürün sahibi olsunlar.

Mastercard e-Ticaret Günü Toplantısından Notlar

Elektronik ticaret ile ilgili etkinlikler, 2011 yılında da yoğun şekilde devam ediyor. Geçen hafta Mastercard’ın üye banka ve iş yeri yöneticileri için organize ettiği e-Ticaret Günü toplantısına katıldım.

Toplantıda öncelikle 2010 yılında Türkiye’de Masterindex adı altında GFK araştırma şirketine yaptırılan araştırmanın sonuçları paylaşıldı. Bu araştırmaya göre İnternet üzerinden alışveriş yapan kişilerin bu tercihlerinin nedenleri: %42 oranı ile fiyat avantajı, %36 ile evden çıkmadan alışveriş rahatlığı, %35 ile zaman tasarrufu ve %23 ile ürün ve fiyat karşılaştırma olanağı olarak ortaya çıkmış. Özellikle 2010 yılında özel alışveriş ve grup alışveriş sitelerinin sayılarındaki ciddi artış, beraberinde İnternet üzerinde çok fazla uygun fiyat avantajına sahip ürün ve hizmet sunulmasına yolaçtı. Kısaca talebin en önemli tetikleyicisi olan düşük fiyatlı ürünlerin, arzı arttı. Bu bilgileri, yine aynı araştırmadan alınan aşağıdaki İnternet üzerindeki alışveriş sıklığı tablosu ile birlikte değerlendirdiğimizde Türkiye’nin ne kadar büyük bir e-ticaret potansiyeli olduğunu fark edebiliyoruz. Çünkü ortalama olarak ayda sadece 1 adet alışveriş yapılıyor olması, Türkiye’de İnternet’ten alışveriş yapan kitle için alışveriş sırasında İnternet sitelerinin hala fiziksel mağazalara göre önemli bir alternatif olarak akla gelmediğini gösteriyor. Bir başka ifade ile e-ticaret hacmini kolayca birkaç kat yükseltebilecek önemli noktalardan birinin, alışveriş sıklığının artırılması olduğu ortaya çıktı.

Mastercard İstanbul ekibi, toplantıda üye iş yerlerinin sitelere SecureCode gibi uygulamaları eklemesi durumunda oluşacak avantajlardan bahsederken, aynı zamanda müşterilerin banka kartlarını (debit kartlar) alışverişlerde kullanmaları için yapılabilecek iyileştirmelerden de bahsettiler. 2009 yılı verilerine göre İngiltere’de İnternet’ten alışveriş yapan kişilerin %48’si ödemelerinde debit kart tercih ettiklerini belirtmiş. Oysa Türkiye’deki tüketiciler ezici bir çoğunlukla (%79) İnternet üzerindeki alışverişlerini kredi kartları ile yapmayı tercih ederken, araştırmada %15 oranında da kapıda peşin ödemenin tercih edildiği belirtilmiş. (Bu yüksek oranı Yemeksepeti Etkisi olarak adlandırmak yanlış olmayacaktır. Yemeksepeti’nin eşsiz iş modeli, yıllardır İnternet alışverişinin en önemli engellerinden biri olan güvenlik kaygısının ortadan kaldırılabilmesine dair önemli bir alternatif sunuyor.) Türkiye’de finansal kullanımda 47 milyon adet kredi kartı bulunmasına karşılık yaklaşık 70 milyon adetlik bir banka kartı hacminden bahsedildiği düşünülünce e-ticaret sektörü için fırsatın boyutları, daha net bir şekilde ortaya çıkıyor. Belki de bu durum yukarıda belirttiğimiz alışveriş sıklığını artırma amacı için de önemli bir destek sağlayabilir.

Mastercard toplantısından, son birkaç yıldır katıldığım diğer etkinliklerde olduğu gibi sektör adına çok umutlu ayrıldım. 2010 yılı Türkiye e-ticaret sektörü için önemli bir başarı hikayesi olsa da, İnternet’teki gerçek potansiyel bunun çok daha ötesinde!

Türkiye'deki e-ticaret profesyonellerini tanıyor musunuz?

Türkiye'deki üst düzey e-perakende profesyonellerine ait bilgilere kolayca erişilemiyor. Siz de aşağıdaki listeye, bu ölçekteki firmalara ait yeni bilgiler ekleyerek; listeyi daha sağlıklı hale getirmek için katkıda bulunabilirsiniz. Yapmış olduğum gruplamayı, göreli olarak birbirine yakın iş modellerini ayrıştırmak için kullandığım basit bir yöntem olarak düşünebilirsiniz.

Online Alışveriş Merkezleri
EREYON - Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Ülkü, Genel Koordinatör Serkan İpektepe
HEPSIBURADA - Genel Müdür Aytuğ İğneli
HIZLIAL - Genel Müdür Oktay Yılmaz

Online Pazaryerleri
GITTIGIDIYOR – Kurucu Ortak Serkan Borançılı, Kurucu Ortak Burak Divanlıoğlu , Kurucu Ortak Tolga Kabataş, Genel Müdür Cenk Angın
SAHIBINDEN - Yönetim Kurulu Başkanı Taner Aksoy, Genel Müdür Burak Ertaş
CICEKSEPETI – Kurucu Ortak Emre Aydın, Pazarlama Müdürü Necmi Kahraman
YEMEKSEPETI - Yönetim Kurulu Başkanı Nevzat Aydın, Kurucu Ortak Melih Ödemiş

Özel Alışveriş Siteleri
MARKAFONI - Yönetim Kurulu Başkanı Sina Afra, Yönetici Ortak Tolga Tatari, Yönetici Ortak Ahmet Sarı, Pazarlama Direktörü Hakkı Arıkan
LIMANGO - Genel Müdür Gülfem Toygar, Pazarlama Direktörü Sinan Uycan
TRENDYOL - Yönetim Kurulu Başkanı Demet Mutlu, Yönetici Ortak Begüm Tekin, İş Geliştirme Direktörü Mustafa Kemal Temel

Grup Alışveriş Siteleri
GRUPANYA - Kurucu Ortak Baran Dilber, Kurucu Ortak Can Köne, Kurucu Ortak Onur Yıldırım
GRUPFONI - Yönetim Kurulu Başkanı Burak Hatipoğlu
MARKAPON - Yönetici Ortak Can Turanlı
SEHIRFIRSATI GROUPON - Genel Müdür Emre Ekmekçi
YAKALA.CO - Yönetici Ortak Mehmet Keteloğlu, Portal Yöneticisi Özgür Ekinci, Pazarlama Müdürü Tuba Karadağ

Fiziksel ve Online Mağaza Perakendecileri
BONNYFOOD - Yönetim Kurulu Başkanı Hamit Kekeç, Genel Müdür Ömer Gürkan
BOYNER - Fırsat Elektronik Ticaret Genel Müdürü Kaan Dönmez
E-BEBEK - Yönetim Kurulu Başkanı Halil Erdoğmuş
GOLD - Genel Koordinatör Umut Ünlü
KOCTAS – E-Ticaret Yöneticisi Cengiz Can
TEKNOSA – Alternatif Kanallar Yöneticisi (ETİD Başkanı) Hakan Orhun
TCHIBO – E-Ticaret Yöneticisi Berk Temuroğlu