Perakendecilerin Fiziksel Mağazacılıktan Web'e Göçü

E-ticaret sektörü; öncelikle bilet satışı ile oluşan büyüme ivmesini, tüketici elektroniği ile bir üst seviyeye yükseltip son yıllarda da kıyafet ve aksesuar kategorisinin tetiklemesi ile günümüzdeki ciddi hacmine ulaştı. Bu başarı öncelikle e-perakendeciler olarak adlandırılan ve faaliyetleri tamamen İnternet üzerinde bulunan firmalara ait. Fakat fiziksel mağazacılık ile perakende sektöründe varlık gösterirken web mağazalarını açarak bu trendi yakalayan firmaların oluşturduğu cirolar da hiç de az değil. Tuğla ve Tıklama (Brick & Click) olarak adlandırılan bu çoklu kanal perakendecilerinin 2010 yılında ulaştıkları web satış hacimlerini aşağıda örneklemeye çalıştım:

Toplam 150-200 milyar dolar arasında bir e-perakende hacmi bulunan ABD ve Kanada'da faaliyet gösteren şirketler:
Staples – 2010 cirosu: 10,2 milyar dolar
Office Depot - 2010 cirosu: 4,1 milyar dolar
Walmart - 2010 cirosu: 4,1 milyar dolar
Sears - 2010 cirosu: 3,1 milyar dolar
Best Buy - 2010 cirosu: 2,5 milyar dolar

Toplam 100-120 milyar dolar arasında bir e-perakende hacmi bulunan Avrupa'da faaliyet gösteren şirketler:
Tesco– 2010 cirosu: 4,3 milyar dolar
Staples – 2010 cirosu: 3,9 milyar dolar
Home Retail Group (Argos & Homebase) – 2010 cirosu: 2 milyar dolar
Sainsbury - 2010 cirosu: 0,98 milyar dolar


Tuğla ve Tıklama kategorisinin alt kırılımları nedir?

Bu sektörde faaliyet gösteren perakendecileri temelde 3 büyük alt grupta toplayabiliriz:

- Tüketici Elektroniği Marketleri: ABD'de Best Buy ve Avrupa'da Argos başarılı örnekler olarak gösterilebilir. Özellikle Best Buy'ın toplam cirosunun %5'ini oluşturan web satışını, 2015 yılına kadar iki katına çıkarmayı planladığını açıklaması, bu alandaki fırsatı ortaya koyuyor. Türkiye'de Teknosa, Vatan Bilgisayar, Gold Bilgisayar, Bimeks ve Darty'nin Online satış siteleri bulunsa da henüz web satışı konusunda ciddi bir planlama ve yatırım yapıldığını söylememiz güç. Farklı bir iş modeli olarak İstanbul Bilişim'in, önce İnternet üzerinde faaliyete başlaması ve daha sonra fiziksel mağaza açacak düzeye gelmiş olması; Türkiye'de farklı modellerin işleyebileceğinin ilginç bir örneği olarak değerlendirilebilir.

- Alışveriş Merkezleri: ABD'de Macy's ve İngiltere'de Marks & Spencer başarılı örnekler olarak gösterilebilir. Macy's 2010 yılında e-ticaret cirosunu %30 büyüterek 1,6 milyar dolara çıkarırken her iki firmanın da mobil cihazların alışveriş tecrübesini geliştirmesi konusundaki öncü yatırımlar yapmış olması, bu kategorideki büyüme potansiyelini ortaya koyuyor. Türkiye'de ise Boyner, Morhipo sitesi ile İnternet markası oluşturma çalışmalarını başlatırken; YKM ise yenilediği sitesi ile e-ticaret sektöründeki yerini geliştirmeyi planlıyor.

- Süpermarketler: ABD'de Walmart ve İngiltere'de Tesco başarılı örnekler olarak gösterilebilir. Her ikisinin de geçen yıl içerisinde özellikle bakkaliye / yiyecek alanına girmesi ile İnternet kanalını nasıl geliştirmeyi planladıkları ortaya çıktı. Malesef Türkiye'de Migros, Kangurum ve Carrefour, CarrefourExpress Sen-Al Market gibi İnternet markalarını ayrıştırıp web satış sitelerini uzun süre önce açmış olsalar da bu sitelere daha fazla ziyaretçi gelmesi için ciddi bir iletişim yatırımı yapıldığı pek söylenemez.

Biz hala perakende sektörü için İnternet'in ne kadar önemli bir satış kanalı olabileceğini tartışırken, dünyada artık bunun da ilerisine geçilip dijital platformların kanal olarak basite indirgenmeyip rollerinin artırılması konuşulmaya başlandı. E-ticaretin büyümesi yanında özellikle mobil cihazların fonksiyonlarının artışı ve sosyal paylaşım platformlarının iletişimi değiştirmesi ile müşteri yönetiminde satış kanalları yerine dokunma noktalarını kapsayan bütünleşik (entegre) bir ticaret kavramı olan kıvrak ticaret (agile commerce) gündemin baş maddesi haline geldi.