25 Aralık 2009 Cuma

Türkiye'de Bilişim ve İnternet Konusunda Çalışan Sivil Toplum Kuruluşlarını Biliyor Musunuz?

Türkiye’de bilişim ve İnternet konusunda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarını malesef tanımıyoruz. Bu nedenle de bu kuruluşların bilişim sektörü için oluşturdukları önemli çabayı ve katma değeri fark edemiyoruz. Türkiye’deki bu kuruluşları ve ana misyonlarını aşağıda kısaca toparlamaya çalıştım. Acaba siz kaç tanesini biliyordunuz?


Türkiye Bilişim Vakfı (TBV): Yayınlar, ortak projeler ve etkinlikler yoluyla Türkiye’nin bilgi toplumuna dönüşebilmesi için altyapı çalışmalarının tamamlanmasını ve Türkiye bilişim sektörünün gelişmesini amaçlamakta. Bilgi Çağı Dergisi yayımcısı ve eTR Ödülleri Etkinliği organizatörü.


Türkiye Bilişim Sanayicileri Derneği (TÜBİSAD): Toplantılar, yayınlar ve etkinlikler yoluyla Türkiye bilişim sektörünün geliştirilmesini ve e-dönüşüm gibi ulusal projelerin hayata geçirilmesini amaçlamakta. Türkiye’deki bilişim şirketlerinin büyük bölümünü temsil etmekte. Uluslarası ICTtrain Projesi ve Bilişim Zirvesi Etkinliği destekçisi.


Türkiye Bilişim Derneği (TBD): Toplantılar, çalışma grupları, yayınlar ve etkinlikler yoluyla Türkiye’de bilişim ile ilgili teknolojilerin kullanımının artırılmasını, bilişim sektörüne akademik bir destek sağlanmasını ve devlet yönetiminde bilişimin etkin kullanılmasını amaçlamakta. Bilişim Dergisi yayımcısı ve Ulusal Bilişim Kurultayı organizatörü.


İnternet Teknolojileri Derneği (İNETD): Açık Sistem Kullanıcılar Derneği kendini yenileyerek bu ismi aldı. Internet konusunda projeler üretilen ve sorunların tartışıldığı bir platform olmayı amaçlamakta. Türkiye’de İnternet Konferansları (inet-tr) Etkinliği organizatörü.


Tüm İnternet Derneği (TİD): Tüm Internet Servis Sağlayıcılar Derneği (TİSSAD) kendini yenileyerek bu ismi aldı. Çalışma grupları ve toplantılar yoluyla Türkiye’de İnternet’in yaygınlaşması, yasal temellerinin oluşması ve kullanıcı haklarının korunmasını amaçlamakta.


İnternet Yayıncıları Derneği (İYAD): İnternet siteleri için mesleki ve etik standartları saptamayı, bunların uygulanmasını sağlamayı ve site sahiplerinin faydalı içerik oluşturması ile yasal uygulamalardan haberdar edilmesini amaçlamakta.


İnternet Medyası Derneği (İMD): İnternet medyasını geliştirmeyi ve standartlarını oluşturmayı amaçlamakta.


Türkiye’de bilişim ve İnternet konusunda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarından bu listede bulunmayanlar hakkındaki bilgileri gönderebilirseniz, hep birlikte listeyi daha sağlıklı bir hale getirebiliriz.

24 Aralık 2009 Perşembe

Önemli Kitaplardan Kısa Notlar: Wikinomics, Buy.ology ve Wisdom-of-Crowds

Uzun süredir ertelediğim pazarlama iletişimine ait önemli kitapları okumayı, nihayet yılın sonuna sıkıştırabildim. Aşağıda son dönemin önemli kitaplarını ve kısaca ilginizi çekebilecek bölümlerini bulabilirsiniz.


Wikinomics, Don Tapscott ve Anthony William tarafından kaleme alınan ve özellikle pazarlama yöneticileri yanında üretim ve bilgi teknolojileri yöneticilerinin de okuması gereken bir kitap.

Wikinomi olarak adlandırılan İnternet sonrasında oluşan yeni sistemin 4 ayağı bulunuyor:

Açıklık (Being Open) – Dünyanın en önemli üniversitelerinden MIT’nin derslerine İnternet aracılığı ile buradan ulaşılabiliyor.
Katılımcılık (Peering) – IBM açık kaynak yazılımı Linux’un en önemli destekçilerinden ve tüm ortak projelerine buradan ulaşılabiliyor.
Paylaşım (Sharing) – İlaç firmaları bu ve benzeri ortak platformlar için ciddi yatırımlar yapıyor.
Geniş Düşünme (Acting Globally) – GM’nin organizasyonel yapısı, diğer çok uluslu şirketlerden çok farklı.



Uzun yıllar çok uluslu firmalar için pazarlama danışmanlığı yapan Martin Lindstrom’un son kitabı büyük ses getirdi. Buy.ology isimli kitap, beyin etkinliklerini okuma konusundaki son teknolojiler ile tüketicilerin zihinlerinin okunmasına yönelik, Neuromarketing çalışma sonuçlarını içeriyor. fMRI ve SST isimli iki farklı metodun birleştirildiği bu çalışmalardan çıkan sonuçlar ise pazarlama iletişiminin yeniden yazılabileceğini gösteriyor.

Bu ilginç sonuçlardan ikisi şöyle:
- Reklamlardaki seksüel imajlar, düşünülenin aksine ürünün algısına katkı sağlamıyor.
- Sigaraların üzerindeki olumsuz mesajlar veya fotoğraflar, beklenenin aksine daha çok sigara içilmesine neden oluyor.



Wisdom of Crowds kitabı topluluklardaki ortak aklın bireylerin zekasının çok üzerinde bir başarı yakalayabileceğini gösteren önemli bir çalışma. James Surowiecki’nin bu kitabını özellikle ekip yöneticilerinin okuması faydalı olacaktır. Geçenlerde tanışma fırsatı bulduğum Türkiye’nin önemli akademisyenlerinden Prof. Dr. Ahmet Dervişoğlu’nun ifadesiyle ‘akıl’, ‘zeka’nın nasıl kullanıldığının bir ölçütü. Yani doğuştan ileri kavrama yeteneği olan bir kişi, bu yeteneğini sağlıklı bir şekilde kontrol edebildiği taktirde akıllı olarak değerlendirilebilir. Kitaba göre bu çerçeveden bakıldığında grup içerisinde etkileşen bireylerin aldığı ortak kararlar, çoğu zaman akıllı bir nitelik taşıyor ve bireysel başarının da üzerine çıkabiliyor.

Surowiecki’ye göre başarılı grupların 4 ortak özelliği bulunuyor:
- Grup üyeleri arasında görüş farklılığı bulunabilmesi (Diversity of Opinion)
- Üyelerin fikirlerinde bağımsız olabilmesi (Independence)
- Üyelerin belli konularda uzmanlaşması ile yetki alması (Decentralization)
- Bireysel değerlendirmelerin ortak bir karara dönüştürülmesi (Aggregation)

6 Aralık 2009 Pazar

Online Seri İlan Sitelerinin İnternet Ekonomisine Katkısı


Webrazzi’de yayınlanan Sahibinden.com röportajındaki sitenin yarattığı ekosistemin ekonomik büyüklüğü ile ilgili rakamları duyunca İnternet’teki Seri İlanlar (online classifieds) konusunda bilgilerimi tazelemek istedim. Bu röportajda ifade edildiğine göre, kısa bir satıcı değerlendirme formunda belirtilen cevaplar üzerinden Sahibinden.com sitesi aracılığı ile yaratılan ticaret hacmi, 2009 yılının ilk 9 ayında 13 milyar ABD doları olarak hesaplanmış. Bu katma değer, 1 milyon aktif ilan (emlak ve otomobil ağırlıklı), iki milyon üye ve 11 milyon eşsiz (unique) ziyaretçi tarafından oluşturulmuş. Sahibinden.com’un paylaştığı veriler, dünyada emlak ve otomobil alışveriş işlemlerinin İnternet’te sonuçlandırılma oranlarının henüz yeterli olmaması nedeniyle doğrudan bir gelir yaratabilecek gibi görünmese de İnternet aracılığı ile yaratılan değerin yüksekliğini göstermesi açısında önem taşıyor.

Seri ilan (classifieds) siteler konusuna daha önceki bir yazımda değinmiştim. Dünya’da gazetelerin uygun maliyetli ilan modeli olarak ciddi bir gelir elde ettiği seri ilanlar, İnternet kullanım artışına paralel olarak dijitalleşti. Classified Intelligence verilerine göre ABD’de İnternet üzerindeki seri ilan pazarı hacmi, gazetelerdeki hacmi 2003 yılında yakalamıştı. Bu kategorideki en ünlü site olan Craigslist comScore’un Ekim ayı verilerine göre ABD’de en çok ziyaret edilen web siteleri arasında 44 milyon ziyaretçi ile 19’uncu sırada. Pew Araştırma Merkezi’nin yayınladığı son rapora* göre 2009 yılı itibariyle ABD’deki İnternet kullanıcılarının %9’u her gün, %49’u ise en az bir kez Online Seri İlan sitelerine girdiğini belirtmiş. Bu oranların 2005 yılında neredeyse yarı yarıya olduğu bilgisini eklersem sanırım büyümenin boyutları daha net görülebilir.

Peki ücretsiz olarak seri ilan bilgisi yayınlayan Craigslist, Sahibinden.com, Kariyer.net gibi siteler nereden para kazanıyor?

Bu siteler uzun yıllar boyunca iki ana iş modeli üzerinden gelir sağladılar; satıcıların siteye ekledikleri ürünleri site içinde daha görünür kılmak için ücretli promosyon yapması ve her ölçekteden firmaların bu siteleri hedefli bir reklam mecrası olarak kullanması. Bunlara, genelde kariyer sitelerinde kullanılan ücretli veri tabanı erişimi modelini de ekleyebiliriz. Yıllar içerisinde birçok kategoride İnternet üzerinden alışverişin gelişmesi ile Online seri ilan siteleri, üçüncü bir gelir kaynağı olarak İnternet üzerinde sonuçlanan alışverişlerden komisyon almaya başladılar. Bu gelir mekanizması çeşitliliği her site portföyünde farklı ağırlıklarda bulunuyor. İnternet üzerindeki alışveriş hacminin gelişmesi ve yaratılan katma değerin ölçümlemesi konusundaki avantajları nedeniyle; Online seri ilan sitelerinin e-ticaret kaynaklı gelirlerinin, önümüzdeki dönemde gelir kaynakları arasında daha da önemli hale geleceğini değerlendiriyorum.

* Pew Internet & American Life Project, Mayıs 2009