23 Kasım 2010 Salı

Türkiye’deki E-ticaret Kitapları

Digital Age Dergisi Kasım 2010 sayısı ile birlikte E-Ticaret Satışta Tsunami Etkisi isimli kitap ücretsiz olarak veriliyor. Bu kitabı Türkiye’deki az sayıda sektör profesyonelinden biri olan Anıl’ın kısa süre önce kaleme almış olduğunu görünce mutlu oldum. Yazılar içerisinde interneticaret'ten alıntılara yer verilmiş olması da ayrı bir sürpriz oldu ☺ Son birkaç yılda sektöre dair kitaplar araştırıldığında sadece Şule Özmen tarafından yayına hazırlanmış E-Ticaret Ağ Ekonomisinde Yeni Ticaretin Yolu isimli yayına ait bilgiye ulaşılabilen ülkemizde, malesef bugüne kadar elektronik ticaret sektörü üzerine (bu konuda) çok da fazla kitap yayınlanmadı. Eticaret siteleri aracılığı ile birçoğunu elde etme şansı bulduğum kitaplar ile yaptığım araştırmalar sonucunda bilgilerine eriştiğim kitapların listesini bir özet yapmak amacıyla birleştirmek istedim.

Türkiye’de e-ticaret konusunda yazılmış kitapları 5 grupta toplayabiliriz: girişimcilerin tecrübelerinin paylaşıldığı röportaj havasıyla yazılan kitaplar, ders kitabı olması amacıyla teorik olarak kurgulanan kitaplar, e-ticaretin genel kapsamına dair el kitapları, altyapı ve yazılım konusundaki teknik kitaplar ve hukuksal, vergisel mevzuatlara dair kitaplar. Aşağıda isimlerini, basıldıkları yılları ve yazarlarını listelediğim kitapların yarıya yakını malesef satıştan kalkmış ve yine bir kısmı da basılı hale getirilemeyip sadece sanal ortamda paylaşılabilmiş.

Tecrübe Paylaşımı
Büyüyünce E-Ticaretçi Oldum (2004) – Adnan Tokalıoğlu
Kümesteki Kartal Neden Uçamaz (2005) – Burak Büyükdemir
E-Ticaret, Satışta Tsunami Etkisi (2010) – Anıl Altaş

Teorik Anlatım
Elektronik Tic@ret (2000) – Veysel Bozkurt
Deniz Ticaretinde Elektronik Satış Yönetimi (2004) – Umut Mehmet Yürüyen
Elektronik Ticaret, e-ticaret (2004) – Sabahat Özbay & Selma Akyazı
Elektronik Ticaret, Kavramlar ve Uygulamalar (2006) – Mustafa Taşlıyan
E-Ticaretin Temelleri (2006) – Dilek Olcay
Ağ Ekonomisinde Yeni Ticaret Yolu (2003, 2009) – Şule Özmen

Yeni Başlayanlar İçin
Türk Kaşığı İle E-Ticaret – Melik Çelikoğulları
E-Ticaret Rehberi (2003) – Adem Özbay & Jan Devrim
İnternet Ticareti (2003) – M. Emre Civelek & Edin Güçlü Sözer
Elektronik Ticaret El Kitabı (2006) – Nevzat Erdağ & Emel Batuman
E-Ticaret (2009) – Kenan Mehmet Ekici & Arif Yıldırım
E-Ticaret, İnternet Ortamında Ticaret (2010) – Betül Budak
E-Ticaret El Kitabı (Sanal, 2010) – Melih Torlak

Mevzuat Hakkında
Elektronik Ticarette Tüketicinin Korunması ve Bir Uygulama (2002) – Selda Ene
Avrupa Birliği Hukukunda Elektronik Ticaret ve Türkiye'deki Gelişmeler (2002) – Buket Öztuna Cox
Elektronik Ticaretin Hukuki ve Vergi Boyutu (2004) – Şaban Kayıhan & Habib Yıldız
Bilişim Ekonomisi ve E-Ticaret (2007) – Akın Akbulut
Elektronik Ticaret: E-Ticaret (2008) – Gazanfer Erbaşlar & Şükrü Dokur

Teknik Altyapı
Web’de Mağaza Açmak (2000) – Cahit Akın
10 Adımda Online Satış Sitesi (2010) – Zafer Demirkol

19 Kasım 2010 Cuma

Gazeteler (İnternet’ten) Nasıl Kurtulur?

Geçen haftalarda Sabah gazetesinin İnternet sitesindeki e-gazete uygulamasının ücretli hale geldiğine dair bir haber medyada kendine yer bulduSon birkaç yıldır Hürriyet’in benzer hizmetlerini paralı hale getirmesi ve Habertürk gibi gazetelerin akıllı mobil cihazlara yönelik uygulamalarını hazırlamaya hız vermesi gibi dönemeçlerden geçen Türk basını, gün geçtikçe bu konuları daha fazla tartışmaya başladı. Herhangi bir dijital dünya etkinliğinde ilgili oturumlara katılmadıysanız, medyanın İnternet üzerindeki ücretlendirme modellerine olan yabancılığı ile ilgili olarak Serdar Kuzuloğlu’nun değerlendirmesi ve İsmet Berkan’ın bu klasik bakışı özetleyen ‘içeriden’ değerlendirmesi; basın sektöründe global olarak yaşanan ciddi dönüşüm üzerine bilgi altyapısı inşa etmenize yardımcı olacaktır.

Gazeteler ve Tehlike Çanları
Basılı medyanın, ağırlıklı parçası olarak da gazetelerin temelde iki gelir kaynağı bulunuyor: reklam alma ve basılı yayın satışı. Aşağıdaki tablonun yer aldığı Zenithoptimedia tarafından son açıklanan rapora göre tüm dünyada basın sektörünün reklam gelirleri ciddi bir azalma eğiliminde. 




Basılı medyanın bir diğer gelir kaynağı olan yayın satış gelirlerine baktığımızda da yine aynı şekilde olumsuz bir gelişim gözlemlenebilir. 2000 yılından itibaren basılı gazetelerin okunma adetleri yıllık %10 üzerinde düşüş göstermekte. Aşağıda grafiğine yer verdiğim ABD Gazeteler Birliği verilerine göre de baskı adetleri bu nedenle ciddi şekilde azalmış durumda.





Gazeteler ve İnternet
Gerçekçi olmak gerekirse insanların bilgiye erişme ihtiyacı hala çok önemli ve bu sebeple gazeteler en popüler bilgi kaynaklarından biri olarak olarak varlıklarını sürdürüyor. Geçmiş yıllar ile farklılık, sadece gazete içeriklerine erişimin yöntemi olarak İnternet’in hayatımıza girmiş olması. Son üç beş yıldır İnternet erişiminin ADSL ve mobil ile ulaştığı ciddi penetrasyon, bu konudaki artışın en temel nedeni. Gazeteleri İnternet’ten takip eden kitle, her yıl %25 oranında artış göstermekteBunun bir uzantısı olarak da gazetelerin web siteleri, İnternet kullanıcılarının en çok ziyaret ettiği siteler sıralamasında her zaman üst sıralarda yer almakta. Son araştırmaların bir tanesinde ABD’deki her üç İnternet kullanıcısından ikisi bir gazetenin sitesini ziyaret ettiğini belirtmiş. Türkiye’de de ComScore verilerine göre İnternet kullanıcıları arasında gazetelerin İnternet sitelerini ziyaret edenlerin oranı %80 dolaylarında. Yine bu ve benzeri bir çok araştırmada Türkiye’nin önde gelen gazetelerinin web siteleri, en çok ziyaret edilen ve zaman geçirildiği ifade edilen sitelerin arasında yer alıyor.

Online Gazeteler ve Gelir Modelleri
Gazeteler, yukarıda belirttiğim dönüşüm sonucunda gelir modellerini İnternet siteleri üzerine kaydırma stratejilerine ağırlık vermeye başladılar. Klasik reklam alma modelinin, performans temelli oluşan İnternet pazarlaması üzerinde kısıtlı kalabileceğini öngören birkaç medya grubu, klasik basılı yayın satışına benzer modellerin denemelerini yoğunlaştırdı.

News Corporation, Haziran 2010’dan beri üyelik sonrasında okuma hakkı veren bir modeli The Times ve The Sunday Times of London gazeteleri için deniyor. Ve son paylaşılan rakamlara göre bu yayınları İnternet üzerinden ücretli okuyan kişi sayısı 105 bin olmuş. The Times sitesini ziyaret eden 20 milyon kişiden sadece %0,5’inin ücretli modeli tercih etmesi, aslında burada ne kadar ciddi bir sorun (aynı zamanda da fırsat) olduğunu gösteriyorThe Financial Times, 189 bin ücretli okuyucusu ile bu sektörde dünyadaki önemli başarı hikayelerinden kabul edilse de 11 milyon İnternet sitesi ziyaretçisinin içerisinden öde ve oku sistemine geçişte ne kadar fire verildiği madalyonun bir diğer yüzü. Bu arada New York Times İnternet sitesi için de bir öde-oku modelinin 2011 yılı içerisinde denemeye alınması planlanıyor.

Henüz gazetelerin yeni gelir modellerine dair net bir parasallaştırma stratejisi bulunamasa da işlerin şimdi olduğu gibi tüm içeriği ücretsiz olarak okuyuculara sunma ile çözümlenemeyeceği de ortada. Ama arkasında durabildiğimiz tek öngörü, tablet bilgisayarların yaygınlaşması ile artık kâğıda geri dönüşün mümkün olmadığı.

Bugüne kadar denemesi yapılan farklı gelir modellerini aşağıdaki şekilde listelemeye çalıştım. Eksikleri siz de belirtebilirseniz daha sağlıklı bir liste oluşturabiliriz.

  • Basılı gazetenin taranmış halini (E-Gazete) ücretli hale getirmek – Örn. Hürriyet
  • Köşe yazılarını ücretli hale getirmek (hafifletilmiş İnternet sitesi) – Örn. Cumhuriyet
  • Yazı devamını ücretli hale getirmek
  • Arşivleri ücretli hale getirmek
  • Tablet bilgisayarlar için özel ve ücretli versiyonlar hazırlamak
  • Birkaç yazı ziyareti sonrasındaki makaleleri ücretli hale getirmek
  • Mobil hizmeti (SMS) ücretli hale getirmek