eBay'in Kuruluş Hikayesini Biliyor Musunuz?

Geçtiğimiz yıl e-ticaret sektörüne dair Türkiye'deki en önemli haberlerden birisi eBay'in GittiGidiyor'u satın alması olmuştu. Kendini global ticaret platformu ve ödeme lideri olarak tanımlayan ve 2011 yılı cirosu 12 milyar dolara yaklaşan eBay, hiç şüphesiz çok önemli bir e-ticaret devi. Bu büyüklüğe erişirken nasıl bir süreçten geçildiğini öğrenmek için Adam Cohen'in, 2002 yılında yayınlanan ve eBay'in kuruluş hikayesini anlattığı kitabı 'The Perfect Store: Inside eBay' tam da biçilmiş kaftan.

eBay'in kurucusu Pierre Omidyar, Berkeley Üniversitesi'nde bilgisayar mühendisliği okumuş başarılı bir yazılımcı. Aslında ilk başarısı olarak, henüz 24 yaşındayken kurduğu ve daha sonra eShop.com'a dönüşen firmasını milyar dolarlık bir değerle satabilmesini kabul edebiliriz. 1995 yılında aklına gelen Online açık arttırma platformu fikrini birkaç gün içerisinde Auction Web ismiyle başlattığında, işlerin bu noktaya gelebileceğini planlamamış olduğu ortada.

Cohen, kuruluş hikayesini anlatırken; bu eşsiz iş modelinin dünya ticaretini nasıl değiştirebileceğine dair yorumlarını, iktisat teorisinin Açık Arttırma (Auction Theory), Aracısızlaştırma (Disintermediation / Schumpeter) ve Ara Kazanç (Arbitrage / Coase) gibi önemli noktalarına referanslar vererek zenginleştiriyor.

eBay, %80 karlılık oranlarına sahip yeni iş modeli sayesinde, 1999 yılındaki halka arzı sırasında değerini 25 milyar dolara çıkarmayı başarmış ve nisan 2000’de patlayan Dot.Com krizi sırasında dahi %50 yıllık büyüme oranları yakalayabilmiş.

Kitap içerisinde eBay'de alkol, sigara, ateşli silah ve pornografik ürünler konusundaki politikaların nasıl ortaya çıktığını da öğrenirken, Paypal satınalmasının detaylarını ve ödeme sistemi dünyasının pazaryeri modeli için ne denli önemli olduğunu da fark ediyoruz.

eBay'in kuruluşundaki önemli dönüm noktaları
- Satıcı değerlendirmesi, raiting’leri (1996)
- Sınırlı ürün üzerine tanıtım kampanyası - Beanie Baby (1997)
- Koleksiyon kategorisi ile ilk ciddi büyüme ve ziyaretçi sadakati
- Siteye özel kitle oluşturma (eBay Café)
- İşlerdeki ilk sıçrama 1996 toplamındaki yıllık 200 bin işlem, sadece 1997 ocak ayında 250 bine ulaştı - eBay Flood
- Ürün listeleme için ücret alma (1996)
- Auctionweb’i bırakıp eBay adını alma (1997)
- Özel ilgi gösterilen segment - anahtar satıcılar (powersellers) (1997)