Türkiye E-ticaret Sektörü Hacmi Gerçekten 10 Milyar TL'ye Ulaştı Mı?

Türkiye e-ticaret sektörüne dair tek resmi veri, Bankalararası Kart Merkezi (BKM) tarafından belli dönemlerde açıklanan sanal POS işlem tutarları. BKM tarafından açıklanan verilere göre, 2009 yılında Türkiye’deki e-ticaret hacmi 10 milyar TL seviyesini geçti. Başka herhangi bir kurum resmi olarak sektör verilerini açıklamadığı için bu rakam baz alınarak Türkiye’deki Online perakende sektörü hakkında bir değerlendirme yapılması yanlış olacaktır. Neden mi?

BKM’nin açıkladığı veriler sanal POS cihazları üzerinden geçen toplam ticareti ölçüyor. Türkiye genelinde satış veya bayilik ağı bulunan birçok firma, merkeze geçilen siparişleri sanal POS’lar üzerinden işleme alıyor. Örneğin mağazada kontör satışı yapan bir mobil operatör bayisinin talebi veya bir seyahat acentasından alınan uçak biletleri veya tatil paketleri sanal POS üzerinden sisteme giriliyor. Bu nedenle Online ticarete ait olmasa da ciddi bir ticaret hacmi, BKM rakamları içerisinde yer alıyor. Kısaca Türkiye’de resmi olarak açıklanan tek e-ticaret verisi kabul edilen BKM sanal POS işlem ve hacimleri aslında büyük oranda elektronik olmayan ticareti içeriyor. Buna ilave olarak açıklanan sanal POS hacminin, Online perakende yanında Internet alışverişinde öncelikli kullanımlardan olan seyahat ve turizm sektörü için yapılan harcamaları da kapsadığının altını çizmemiz gerekli. Son olarak, BKM verilerinde son kullanıcı (B2C) ve firma ticareti (B2B) ayrımının yapılmadığını da belirtmemiz faydalı olacaktır.

Peki, Türkiye Online perakende sektörünün gerçek büyüklüğü ne?
Seyahat ve turizm sektörünü dışına çıkardığımızda, elektronik ticaret denildiğinde ilk akla gelen şey kullanıcıların / müşterilerin Internet üzerinden yaptıkları alışverişlerin oluşturduğu (ağırlıklı olarak B2C) ticaret hacmi. Burada Internet’in (dolaylı olarak) etkilediği ticaret hacminden değil, sadece Internet üzerinde gerçekleşen ticari büyüklükten bahsettiğimin de altını çizeyim. Elektronik Ticaret İşletmecileri Derneği (ETİD) Başkanı Kaan Dönmez, bir röportajda 2009 yılında Türkiye Online perakende sektörü büyüklüğü olarak 1 milyar TL’ye yaklaşılacağını belirtirken, Capital’de konu ile ilgili olarak yayınlanan bir başka yazıda benzer şekilde e-ticaretin 2009 sonu itibariyle 500 milyon dolar civarında olduğu belirtilmişti. Türkiye ile benzer ekonomik büyüklükte olan Polonya gibi bir ülkedeki bu hacmin 2009 yılında yaklaşık 3,4 milyar dolar olduğunu hatırladığımızda, Türkiye’nin ne kadar ciddi bir büyüme potansiyeline sahip olduğunu daha net fark edebiliriz.