İnternet Yatırımcıları için Zappos.com'un Hikayesinden Çıkarılacak Dersler

2009 yılından itibaren özel alışveriş ve grup alışveriş sitelerinin e-ticaret sektöründe yarattığı etkinin artık yavaş yavaş belli kategorilerde özelleşmiş, niş sektör sitelerine kayması bekleniyor. Hatta bu sebeple grup ve özel alışveriş siteleri de alt kategorilerini açmaya başladı. Beklentilerin bu yönde olması Türkiye'deki İnternet yatırımcılarının son dönemde Pabbuc ve Balerin gibi sitelere ortak olmaları yanında, Zizigo gibi doğrudan grup şirketi girişimlerinin faaliyete geçmesinde de kendini gösteriyor.

Odaklı alışveriş siteleri içerisinde Dünya'daki başarılı örnekler olarak Türkiye'de bile vergisel düzenleme yapılmasına neden olan fiyat avantajına sahip Uzak Doğu kozmetik sitesi StrawberryNET ve geçen yıl Amazon'un yaklaşık 1 milyar dolar vererek satın aldığı müşteri memnuniyeti üzerine kurulu ayakkabı sitesi Zappos sayılabilir.

Grup ve özel alışveriş sitelerinin sayısı nasıl birden çığ gibi büyüdüyse, alt kategorilerde özelleşmiş sitelerin de hızla çoğalacağından hiç şüphe yok. Çünkü malesef hala yüzmilyonlarca dolar ciroya ulaşan İnternet sitelerini, üç beş genç insanın bir araya gelerek kurduğu amatör girişimler olarak görecek bilgisiz birçok yatırımcı var. Sekördeki cirolar yükseldikçe, yatırımcıların artan iştahı; İnternet üzerinde ticaret yapmanın da belli bir birikim gerektirdiğinin göz ardı edilmesine neden oluyor.

İnternet girişimlerinde şansın yanında bilgi birikiminin de ne kadar önemli olduğunu hatırlatmak için, Zappos kurucusu Tony Hsieh'in firmanın kuruluş hikayesini yazdığı Delivering Happiness (Mutluluk Sağlamak) kitabından birkaç noktayı paylaşmak istedim:

- Tony Hsieh, Harvard mezunu bir bilgisayar yazılımcısı ve ilk projesi olan LinkExchange'i 1999 yılında 265 milyon dolara Microsoft'a satmış. (Sermaye edin ve internet yatırımcıları ile tanışıklık kur.)
- LinkExhange satışı sonrasında kurulan yatırım fonu, Shoesize.com sitesi sahibi bir kişinin projesine yatırım yapmaya karar vermiş. (İşleyen bir projeye yatırım yap.)
- Yaşanan ekonomik krizler ve iç sorunlar nedeniyle Zappos, zaman içerisinde iş modelini değiştirip tüm süreci şirket içine taşımış; stoklu çalışma, lojistik konusunu içeride çözme ve müşteri desteği konusuna en yüksek önemi vermek gibi. (Şirketin göreli avantajını, asla dışarıya verme / outsource etme.)