Büyük Veri (Big Data) Kavramı ve 1984 Yılındaki E-Ticaret Vizyonu

Bilgisayarların (ve sonraki yıllarda İnternet'in) ticaretin her alanına girmesi, dijitalleşmenin avantajından kaynaklanan verilerin çoğalmasını ve firmalar tarafından kullanımını beraberinde getirdi. İlk başta tüm ticari süreçlere (tedarik, dağıtım, raporlama, CRM gibi) önemli bir verimlilik katkısı sağlayan veri akışı, çok kısa bir sürede gerçek zamanlı olarak geometrik oranda artan kontrolsüz bir güç haline geldi. Bu süreç aslında fizikten ekonomiye değin akademik dünyada uzun yıllardır karşılaşılan bir sorunun ticari yapıda ortaya çıkması olarak da düşünülebilir. Beklentileri daha gerçekçi hale getirmek veya geleceği daha iyi öngörme / planlama amacıyla kullanılan geniş veri kümelerinin analiz kabiliyetini çok yükseltmesi fakat aynı zamanda da karmaşıklaştırması olarak ifade edilen kavram, Büyük Veri (Big Data) olarak isimlendiriliyor. Son yıllarda birçok sektörün konuştuğu ortak bir fırsat veya sorun haline gelen Büyük Veri hakkında detaylı raporlar yayınlanmaya başlandı.

E-ticaret, tamamen Online dünya içerisinde bulunmasından dolayı çok daha kısa bir süre içerisinde Büyük Veri tartışmalarına katıldı. 2000'li yılların başından itibaren, İnternet üzerindeki ticaretin getirdiği veri büyüklüğü hakkında farklı yaklaşımlar içeren çalışmalar yapılmaya başlandı. Son yıllarda ise e-ticaret süreçlerini anlamayı güçleştiren bilgi yığınlarının daha anlaşılır kılınmasını amaçlayan anlayışlar ön plana çıkmaya başladı. Günümüze Büyük Veri (Big Data) ismi yerine; bu sürecin avantajlarını öne çıkaran fırsatları ifade eden Basit Veri (Simple Data) veya Akıllı Veri (Smart Data) isimlendirmeleri tercih ediliyor. Gelecekte (E)ticaretin, dijitalleşme yanında sosyal medya platformlarının tüketicilerin gerçek kimlikleri hakkındaki verileri erişilebilir kılması sayesinde tamamen kişiselleştirilebilir bir yapıya oturması bekleniyor. Bu ise ancak günden güne artan büyük hacimli verilerin zekice işlenmesi ile mümkün olabilecek.

Peki e-ticaretin geleceği üzerine düşünürken, İnternet'in varolmadığı günlerde bugünleri hayal etmiş kişilerin (fütüristlerin) değerlendirmelerini merak etmiyor musunuz?

Aşağıda, henüz İnternet'in kişisel kullanıma açılmadığı 1984 yılında yayınlanmış bir Bilim ve Teknoloji Ansiklopedisi yazısında; e-ticaret konseptinin ne kadar gerçekçi anlatıldığına göz atmanızı öneriyorum.

İnternet'ten alışveriş yapmanın ne kadar avantajlı ve kolay olacağının gerçekçi bir şekilde betimlenmiş olması bir yana, bugünün en ileri e-ticaret firmalarının depo ve lojistik süreçleri de inanılmaz bir şekilde bundan 30 yıl önce öngörülebilmiş.